Şükrü Saraçoğlu

Konu: Şükrü Saraçoğlu Salı Mayıs 13, 2008 7:25 am

Kulübümüze 17 yıl boyunca Başkan olarak hizmet veren eski başbakan ve
bakanlarımızdan Şükrü Saracoğlu’nu, oğlu Yılmaz Saracoğlu tarafından
derlenen ve hakkında basında çıkan yazılardan bazılarının yer aldığı
"Şükrü Saracoğlu ve Dönemi" isimli kitap ve çeşitli kaynaklardan bir
derleme hazırladık.

Bugünkü stadımıza 22 Temmuz 1998 yılında
alınan Yönetim Kurulu kararı ile ismini veren, Kulübümüz’de en uzun
süre başkanlık yapmış kişi olan rahmetli Şükrü Saracoğlu’nu, bir kez
daha sevgi, saygı, şükran ve rahmetle anıyoruz.

MEHMET ŞÜKRÜ SARACOĞLU

Tanju CILIZOĞLU Güneş, 1956

Fethi Okyar kabinesinde Maarif Vekili, İnönü’nün 3 ve 4. hükümetlerinde
Adliye Vekili, ve 12’nci Refik Saydam hükümetinde Hariciye Vekili olan
Mehmet Şükrü Saracoğlu, 1942 yılında Refik Saydam’ın ölümü üzerine
İnönü tarafından 9 Temmuz 1942 günü başkanlığa atanarak hükümeti
kurmakla görevlendirildi.

Mehmet Şükrü Saracoğlu. 1887
yılında İzmir’in Ödemiş ilçesinde doğdu. İlk ve orta okulu Ödemiş’te
okuduktan sonra İzmir idadisi’ne girdi. Son derece zeki, çalıskan bir
öğrenciydi. İzmir idadisini birincilikle bitirerek, Ankara’daki
Mekteb-i Mülkiye’ye geçti. 1909 yılında Mekteb-i Mülkiye’ yi bitirerek
İzmir Valiliği Maiyet Memurluğu’na atandı. İzmir Sultanisi’nde
matematik-öğretmenliği yapan Saracoğlu, 1911 yılında İttihat ve-Terakki
Ticaret Mekteb-i Müdürlüğü görevine getirildi.

1914 yılının Ocak ayında bir devlet bursu kazanan Saracoğlu Belçika’ya
öğrenime gitti. Kısa bir süre sonra Birinci Dünya.Savaşı patlayınca
hemen İzmir’e döndü. 1915 Mayıs’ında tekrar Cenevre Siyasi İlimler
Akademisi’nde okumak için İsviçre’ye giderek burada dört yıl kaldı ve
bu fakülteyi çok iyi bir dereceyle bitirdi. Mondros Mütarekesi’nden
sonra Cenevre’de Türk Talebe Cemiyeti’ni kurarak bu cemiyet adına
Fransızca bir derginin yayınlanmasını üstlendi. Türk Talebe
Cemiyeti’nin başkanı olarak Avrupa kamuoyunda Mondros şartlarının
olumsuzluğuna tepki yaratmak için uğraşlar vererek Osmanlı Devleti’nin
haklarını savundu.

0 günlerde İzmir işgal edilince Türkiye’ye
gideceğini öğrendiği bir İtalyan gemisine kaçak binip yurda döndü.
Ulusal Kurtuluş Hareketi’ne katıldı. Kuşadası, Nazilli ve Aydın
yörelerinde kurulan Kuva-i Milliye hareketlerinin örgütlenmesinde
çalıştı. Osmanlı Meclisi Mebusanı’na İzmir milletvekili olarak
seçildiyse de, Saracoğlu bu göreve katılmadı.

Saracoğlu
1923’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne İzmir Mebusu olarak girdi.
Fethi Okyar hükümetinde Milli Eğitim Bakanlığı yapan Saracoğlu 1926’da
Yunanlılarla kurulan Mübadele Komisyonu’na başkanlık etti.
Başbakanlığına kadar kurulan bütün hükümetlerde görev aldı. Bu
hükümetlerde Maliye, Adliye ve Hariciye vekilliklerinde bulundu.
Saracoğlu’nun 1932 yılında Paris’te Osmanlı borçlarının ödeme
koşullarının saptanması görüşlerini Türkiye adına yürütürken görüyoruz.
1933’de bir antlaşma ile bu konuyu başarıyla ve batılı gözlemcilerin
hayranlığı içinde bitirirken izliyoruz. Saracoğlu’nun devlet adamlığı
vitrinini süsleyen en değerli ve liyakatinin zirvesine vardığı bu
anlaşma ile genç Türkiye Cumhuriyeti’nin maliyesi soluk aldı.

Genç Cumhuriyet’ in devlet organlarının kurumlaşmasında da emeği geçen
Saracoğlu, bakanlıkları sırasında avukatlık, hakimlik İcra İflas
Kanunlarını hazırlamış ve çıkartmış iş esasına dayalı cezaevlerinin
oluşmasını ve ilk örnek olarak İmralı’nın kuruluşunu sağlamıştır. Barem
ve Emeklilik kanunları da Saracoğlu’nun zamanında oluşturulmuştur.

Refik Saydam’ın ölümü sonrasında Başbakan olan Saracoğlu, bu döneminde
de Cumhuriyet döneminin bütünsellik taşıyan seçim yasasını iki dereceli
olarak hazırladı ve çıkarttı.

Saracoğlu istifa ederek
Başbakanlığı Recep Peker’e devrettikten sonra 1 Kasım1948 ve 22 Mayıs
1950 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı yaptı.

1950 seçimlerinde parlamentoya giremeyen Saracoğlu siyaseti bıraktı.

Saracoğlu, 27 Aralık 1953’de İstanbul’da vefat etti.