Günlük farz namazlar beş vakitte kılınan
namazlardır. Cuma namazı da cuma günü öğle namazının yerine geçtiğinden günlük
farz namazlardan biri olarak
değerlendirilmektedir. Bu namazların hangi zamanlarda ve nasıl kılınabilecekleri,
şart ve farzlarının ne olduğu ve benzeri ilgili hususlar ana hatlarıyla
Kur’an-ı Kerim’de gelmiş, Hz. Resul ve Ehl-i Beyt İmamları’nın uygulama ve
beyanlarında da detaylı olarak İslam ümmetine gösterilmiştir.
Hz. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günlük farz
namazlar şöyledir: Dört rekat öğle namazı, dört rekat ikindi namazı, üç rekat
akşam namazı, dört rekat yatsı namazı ve iki rekat sabah namazı, toplam on yedi
rekat olur.
Günlük sünnet ise, otuz dört rekattır. Sekiz rekat
öğleden önce, sekiz rekat ikindiden önce, dört rekat akşamdan sonra, iki rekat
yatsıdan sonra -ottuk yerde kılınır ve bir rekat yerine geçer- sekiz rekat
seher vakti kılınır, şef ve vitir namazları da üç rekattır -ikinci rekatta
selam verilir- ve iki rekat sabah namazının sünneti.”
[63]Hz. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günlük
farz namazlar şunlardır: Dört rekat öğle namazı, dört rekat ikindi namazı, üç
rekat akşam namazı, dört rekat yatsı namazı ve iki rekat sabah namazı, toplam
on yedi rekat olur.
Günlük sünnet namazlar ise otuz dört rekattır.
Akşam namazının sünneti dört rekattır, akşam namazından sonra kılınır; seferde
ve mukim halinde terk edilmez. Yatsı namazının sünneti, yatsı namazından sonra
iki rekat olarak ottuk yerde kılınır ve bir rekat yerine geçer. Gece namazı
sekiz rekattır, seher vakti kılınır. Gece namazından sonra kılınan şef namazı
iki rekat, vitir namazı da bir rekattır. Sabah namazının sünneti iki rekattır,
vitir namazından sonra kılınır. Öğle namazının sünneti sekiz rekattır, öğle
namazından önce kılınır. İkindi namazının sünneti sekiz rekattır, öğle namazından
sonra ve ikindi namazından önce kılınır. Namazları vaktin evvelinde kılmak ise
daha faziletlidir.”
[64]Said bin Musayyib diyor; “Hz. İmam Zeyn-ül
Abidin’e: “Namazlar şu haliyle Müslümanlara ne zaman farz oldu?” diye sordum.
İmam (a.s) şu cevabı verdi: “Medine’de, davetin zahir olup, İslam dininin
güçlendiği ve Allah Teala’nın Müslümanlara cihadı farz ettiği zaman, Resulullah
(s.a.a) iki rekat öğle namazına, iki rekat ikindi namazına, bir rekat akşam
namazına ve iki rekat da yatsı namazına olmak üzere namazlara yedi rekat
ekledi. Sabah namazını ise, Mekke’de farz kılındığı şekliyle baki koydu ve
değiştirmedi ki, gece meleklerinin göğe çıkmasında ve gündüz meleklerinin yere
inmesinde çabukluk olsun. Zira gece ve gündüz melekleri Hz. Resulullah (s.a.a)
ile birlikte sabah namazını müşahede ediyorlardı. İşte Allah Teala’nın; “Ve
sabah okuyuşunu unutma ki, o müşahide edilmektedir” ayetinin anlamı da budur.
Onu, hem Müslümanlar hem de gece ve gündüz melekleri müşahede etmektedir.”
[65]Fuzeyl bin Yesar diyor; “Hz. İmam Sadık (a.s)’ın
şöyle buyurduğunu duydum: “Allah Teala ikişer rekat olarak on rekat namaz farz
etmişti. Hz. Resulullah, (öğle, ikindi ve yatsı namazlarının) iki rekatına iki
rekat, akşam namazına ise bir rekat ekledi. Hz. Resulullah’ın eklediği iki
rekatlar farz hükmünde olduğundan sefer hali hariç terk edilmesi caiz değildir.
Akşama ise bir rekat ekledi, sefer ve mukim halinde baki bıraktı. Allah Teala
da bütün bu uygulamalarını onayladı. Böylece farz namazlar on yedi rekat oldu.
Sonra Hz. Resulullah sünnet namazlarını farz namazların iki katı, otuz dört
rekat karar verdi. Allah Teala bunu da onayladı. O halde farz ve sünnet
namazlar toplam elli bir rekattır. Yatsı namazından sonra ottuk yerde kılınıp
bir rekat vitir namazı yerine geçen iki rekatlık namaz da bunlardan biridir.
Sonra, Hz. Resulullah (s.a.a), seferi olanlar hariç, Allah’ın farzına eklediği
iki rekatın terk edilmesini kimseye izin vermedi. Resulullah’ın ruhsat
vermediği bir konuda da kimsenin ruhsat verme hakkı yoktur. Böylece, Resulullah’ın
emri Allah’ın emrine ve Resulullah’ın yasağı Allah’ın yasağına uygun düşmüştür.
Kullara vacip olan, ancak Allah’a teslim oldukları gibi, Resul’e de teslim olmaktır.”
[66] Hz. İmam Muhammed Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur:
“On rekatta; öğlenin iki rekatında, ikindinin iki rekatında, akşamın iki
rekatında, yatsının iki rekatında ve sabahın iki rekatında şüpheye düşmek caiz
değildir, bu rekatların bir şeyinde şüphe eden kimse namazı baştan alır.
Allah’ın Kur’an’da müminlere farz kıldığı namaz işte budur. Sonra Peygamber-i
Ekrem buna yedi rekat daha ekledi. Bu rekatlar sünnettir; onlarda kıraat da
şart değildir; onlarda tespih, tahlil, tekbir okunup dua edilir. Şüphe de bu
rekatlarda olabilir. Böylece Hz. Resulullah, misafir değil, mukimlerin öğle,
ikindi ve yatsı namazlarına iki rekat, mukim ve misafirin akşam namazına da bir
rekat eklemiş oldu.”
[67] Fazl bin Şazan diyor: "Hz. İmam Rıza (a.s)
şöyle buyurdu: "Namazın aslının iki rekat olarak belirlenmesi, sonra da
bazısına bir rekat, bazısına da iki rekat eklenip, bazısına da ekleme
yapılmamasının nedeni şudur ki, asıl namaz bir rekattır. Çünkü bir rakamı
sayıların aslıdır. Namaz bir rekattan eksik olursa, namaz sayılmaz. Allah Teala
insanların bu bir rekatı -ki ondan eksik namaz olmaz- kamil ve tam olarak teveccüh
içinde yerine getiremeyeceklerini bildiği için, ona bir rekat daha ekledi ki,
ikinci rekatla birinci rekatın eksik kalan yönleri tamamlansın. İşte bunun için
Allah Teala namazın aslını iki rekat olarak farz kıldı.
Sonra Hz. Resulullah (s.a.a), insanların bu iki
rekatı kendilerine emredildiği şekliyle kamil olarak yerine getiremeyeceklerini
bildiğinden, öğle, ikindi ve yatsı namazlarına ikişer rekat ekledi ki, bu iki
rekat ilk iki rekatın eksiklerini tamamlasın.
Sonra akşam namazı vaktinde insanların evlerine
dönmeleri, yemek yemeleri, temizlenmeleri ve uyumaya hazırlanmaları gibi nedenlerden
dolayı işlerinin daha yoğun olduğunu bildiğinden, insanlara kolaylık olsun diye
akşam namazına sadece bir rekat ekledi.
Akşam namazına bir rekat eklenmesinin bir diğer
nedeni de günlük farz namazların rekat sayısının tek rakamlı olması içindir.
Sabah namazını ise, kendi halinde ipka buyurdu.
Çünkü o zaman işler daha yoğun olur ve insanların geneli o zamanda ihtiyaçları
için koşuştururlar.
Ayrıca insanların geceleyin alış veriş ve diğer
işlerle iştigal etmeleri daha az olduğundan, sabahleyin zihinleri daha
rahattır, efkar ve endişeleri de azdır. O halde insanın o vakitte namazına
teveccühü diğer vakitlere nispet daha fazladır.
Sünnet namazların otuz dört rekat olarak
belirlenmesinin nedeni de şudur ki,
farz namazlar on yedi rekattır, sünnet
namazları farzların iki katı kılınmıştır ki, farzı tekmil edip eksiklerini tamamlasın.
Sünnet namazların bir vakitte değil de muhtelif
vakitlere bölünmesinin nedeni de şudur ki, üç vakit; öğle vakti, akşamdan
sonrası ve seher vakti, vakitlerin en faziletlisidir. Dolayısıyla Allah Teala
bu üç vaktin her üçünde de kendisi için namaz kılınmasını sevmektedir.
Ayrıca sünnet namazlarının bölünüp muhtelif
vakitlerde kılınması, hepsinin toplu olarak bir vakitte kılınmasından daha kolaydır."
[68]Bütün bu açıklamalardan şu sonuç ortaya çıkmıştır
ki: Günlük farz namazlar hususunda Ehl-i Beyt mektebiyle, diğer İslami
mezhepler arasında bir ihtilaf yoktur. Ehl-i Beyt mektebi de dahil olmak üzere
bütün İslami mezhepler, mukim olan bir mükellef için günlük farz namazların on
yedi rekat olduğunda ittifak etmişlerdir.
Günlük sünnet namazlarına gelince Ehl-i Beyt
İmamları, sekiz rekat öğle namazının sünneti, sekiz rekat ikindi namazının sünneti,
dört rekat akşam namazının sünneti, iki rekat yatsı namazının sünneti, -ki ottuk
yerde kılındığından bir rekat sayılır- sekiz rekat gece namazı, iki rekat şefi
namazı, bir rekat vitir namazı ve iki rekat sabah namazının sünneti olmak üzere,
günlük sünnet namazlarının günlük farz namazlarının iki katı, yani otuz dört
rekat olduğunu açıklamışlardır.
Ptsi Nis. 28, 2008 7:46 am
