İnsan Bilimleri:
Konusu insan olan bilimler canlı doğa bilimlerinin tüm zorluklarını
taşımaktan öte; ayrıca insanın özelliği gereği iki temel zorlukla karşı
karşıyadırlar. İnsan her canlı gibi değişir. Ama onun kişilik
özellikleri öylesine gelişmiş ve bireyselleşmiştir ki insan bilimleri
bu nedenle neredeyse genelleme yapamaz duruma düşmektedirler.
Yine insanın yaşadığı bir başka değişim süreci de diğer hiçbir varlıkta
görülmeyen toplumsal olma özelliğinden kaynaklanmaktadır. Hatta bu
alanda değişim iki boyutludur. Toplumsal yanıyla insan yalnızca zaman
içinde değişmemekte aynı zamanda farklı toplumlarda farklı özellikler
de taşımaktadır. İşte bu üç boyutlu değişim süreçleri insan bilimlerini
daha dikkatli ve özenli olmaya zorlanmaktadır. Tüm bunlara bir de
laboratuar olanaksızlıklarını eklersek; insan bilimlerinin niçin 19.
yy.la kadar beklemek zorunda kaldıklarını daha kolay anlarız.