Chamaeleon; Alm.
Chamaleon (n), Fr. Cameleon (m), İng. Chameleon. Familyası:
Bukalemungiller (Chamaeleontidae). Yaşadığı yerler: Güney İspanya,
Kuzey Afrika ve Güney illerimizde boldur. Özellikleri: Renk
değiştirerek çevreye en iyi şekilde uyum sağlar. Çeşitleri: Âdî, Sudan,
Dağ ve Pars bukalemunu en çok bilinenidir.
Pullu
sürüngenlerden renk değiştirebilme özelliğine sâhip, yavaş hareketli
bir hayvan. 85 kadar türü bilinmektedir. Vücûdu yandan basıktır. Ağaç
dallarında yaşar. Ayak ve kuyruğu ile ağaç dallarını kavrar. Çoğu 20-30
cm boyundadır. Derisinin içinde yer alan "kromotofor" denen renk
hücreleri sâyesinde rahatlıkla renk değiştirerek yılan ve yırtıcı kuş
gibi düşmanlarından kendini korur. Başının tepesi miğferlidir.
Bâzılarında boynuz gibi çıkıntı bulunur. Beş parmaklı ayaklarının iki
parmağı bir yanda, üçü karşı tarafta olduğundan ağaç dallarını kerpeten
gibi kavrar. Avına çok yavaş yaklaşır. Boyuna yakın uzunluktaki ucu
yapışkan dilini, hızla böceklere fırlatarak avlanır. Zehirli değildir,
insana saldırmaz. Bukalemunun şaşılacak özelliklerinden birisi de,
birbirinden bağımsız hareket eden gözleridir. Bir gözü ile önde avını
görürken, diğer gözüyle yan ve arka kısmını gözleyebilir. Doğu Afrika
ve Madagaskar’da bir metreye yakın bukalemunlar vardır. Uzun, yapışkan
ve vantuzlu dilleriyle küçük memeli ve kuşları avlayabilirler.
Bukalemunlar yaz sonunda toprağa kazdıkları çukurlara birkaç düzine
yumurta yumurtlayarak toprakla örterler. 3-4 ay içinde yavrular
yumurtadan çıkarak hemen avlanmaya başlarlar. Bukalemunlar toprak
yüzeyinde yürüme ve çukur açmada büyük zorluk çekerler. Bir kısım
bukalemunlar ovovivipardır, yâni yumurtalar ana karnında açılarak
yavrular doğar. Bâzı ilkel toplumlar tarafından bukalemun uğurlu
sayılmış ve korunmuştur. Böcek avladığından faydalı bir hayvandır
Perş. Mayıs 08, 2008 7:49 am